Συναγερμός και στο φυσικό αέριο, λόγω των εκβιασμών της Gazprom για πληρωμές με ρούβλι • Μικρά τα περιθώρια επαναλειτουργίας των λιγνιτικών μονάδων.
Διαδοχικά και χωρίς τέλος τα «ηλεκτροσόκ» στους καταναλωτές ρεύματος. Εν μέσω των απειλών για διακοπή τροφοδοσίας με ρωσικό αέριο, η χονδρική τιμή ρεύματος πραγματοποιεί σήμερα νέο άλμα κατά 39%, όλα τα εναλλακτικά σενάρια παραπέμπουν σε νέες αυξήσεις κόστους για τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις και οι επιδοτήσεις του Μαρτίου παρά την αύξησή τους βρίσκονται πολύ κάτω από τη μέση χονδρική του μήνα.
Η ρωσική Gazprom έχει ήδη αρχίσει να στέλνει αιτήματα άμεσης πληρωμής σε ρούβλια προς τις εταιρείες με τις οποίες έχει σύμβαση για να τις προμηθεύει με φυσικό αέριο. Η κίνηση αυτή επισπεύδει τις εξελίξεις καθώς η Ευρωπαϊκή Ενωση φέρεται αποφασισμένη να μην ενδώσει στους εκβιασμούς και επιλέγει τη διακοπή της τροφοδοσίας. Στην Ελλάδα δεν είχε δημοσιοποιηθεί ώς χθες η υποβολή τέτοιου αιτήματος σε κάποια από τις εταιρείες που έχουν συμβόλαιο με την Gazprom – τεκμαίρεται πάντως ότι αυτό θα συμβεί πολύ σύντομα εάν δεν προκύψει νέος ελιγμός από τις αντιμαχόμενες πλευρές. Στην περίπτωση αυτή, σύμφωνα με όσα υποστηρίζουν παράγοντες της αγοράς, οι στρόφιγγες δεν θα κλείσουν αμέσως, καθώς οι πρώτες πληρωμές πρέπει να γίνουν μετά τις 20 Απριλίου, μέσα στη Μεγάλη Εβδομάδα.
Η ελληνική κυβέρνηση έχει ανακοινώσει συγκεκριμένες εναλλακτικές που εξετάζει εφόσον διακοπεί η τροφοδοσία με ρωσικό αέριο. Ανάμεσα σε αυτές, η αύξηση των φορτίων υγροποιημένου αερίου LNG με ειδικά πλοία μεταφοράς, η προσθήκη πλωτής δεξαμενής στη Ρεβυθούσα και η συμφωνία με την Ιταλία για την αξιοποίηση στρατηγικών αποθεμάτων από τις εκεί υπόγειες αποθήκες – όλες παραπέμπουν σε εκτόξευση του κόστους σε αχαρτογράφητο ύψος. Η μόνη εναλλακτική με χαμηλό κόστος θα ήταν η αύξηση της παραγωγής στα λιγνιτικά εργοστάσια και η ΔΕΗ έχει λάβει εντολή να καταθέσει έως αύριο Τρίτη στο υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας το ετήσιο πλάνο εξόρυξης λιγνίτη στα ορυχεία της, για τη διασφάλιση της απρόσκοπτης λειτουργίας των διαθέσιμων λιγνιτικών μονάδων.
Ομως, δυστυχώς, με τις αποφάσεις για εσπευσμένη απόσυρση των λιγνιτικών μονάδων που είχε από το 2019 λάβει η κυβέρνηση Μητσοτάκη και επιτάχυνε ακόμη περισσότερο η ΔΕΗ, τα περιθώρια επαναλειτουργίας των εργοστασίων είναι μικρά. Οι διαθέσιμες μονάδες δύσκολα θα μπορέσουν να καλύψουν πάνω από το 20% της ζήτησης και αυτό θα είναι δύσκολο καθώς πρέπει να μείνουν αποθέματα για το καλοκαίρι που οι ενεργειακές ανάγκες κορυφώνονται ξανά, ενώ η άνοιξη θεωρείται εποχή χαμηλής ζήτησης.
Εκείνο που δεν θα περιμένει το καλοκαίρι για να κορυφωθεί είναι οι τιμές χονδρικής του ηλεκτρικού ρεύματος καθώς διαμορφώνονται χρηματιστηριακά και έτσι πέφτουν θύματα όχι μόνο των κερδοσκόπων αλλά και της αρνητικής ψυχολογίας που είναι διάχυτη. Ηδη, η σημερινή μέση τιμή απογειώνεται κατά 39% σε σχέση με χθες και φτάνει στα 334,43 ευρώ ανά μεγαβατώρα (έναντι 239,84 ευρώ την προηγούμενη μέρα). Στη ραγδαία αυτή αύξηση συμβάλλουν εμφανώς η υψηλή συμβολή του φυσικού αερίου (45%) στο ενεργειακό μείγμα καθώς η παραγωγή από ανανεώσιμες πηγές πέφτει στο 21,6%, οι λιγνίτες δίνουν μόλις το 3,3% και σχεδόν 20% της ζήτησης θα καλυφθεί από εισαγωγές.
Χαρακτηριστικό της κατάστασης σήμερα είναι ότι η ωριαία τιμή σπάει κάποια στιγμή (10 π.μ.) το φράγμα των 400 ευρώ ανά μεγαβατώρα, κάτι που συνέβη τελευταία φορά στις 15 Μαρτίου 2022. Η μέση χονδρική τιμή είχε διατηρηθεί τις τελευταίες τρεις εβδομάδες κάτω από τα 300 ευρώ, ενώ τα ξεπερνούσε στο διάστημα μεταξύ 4 και 14 Μαρτίου, σπάζοντας κάθε ρεκόρ στις 8/3/22 με 426,9 ευρώ ανά μεγαβατώρα. Το αποτέλεσμα είναι η μέση τιμή Μαρτίου (χωρίς αποκλίσεις – προσαυξήσεις) να εμφανίζεται αυξημένη κατά 17,3% σε σχέση με τον Φεβρουάριο.
Τα επίσημα στοιχεία για τον Μάρτιο δεν έχουν ακόμη ανακοινωθεί αλλά αναμένεται να ξεπεράσουν τα 290 ευρώ ανά μεγαβατώρα. Βάσει αυτής της τιμής θα υπολογιστεί η ρήτρα αναπροσαρμογής για τους λογαριασμούς που θα φτάσουν τον Απρίλιο. Η αυξημένη επιδότηση που έχει ανακοινώσει η κυβέρνηση για τα νοικοκυριά, όμως, αντιστοιχεί σε 240 ευρώ ανά μεγαβατώρα και αυτό μόνο για τις πρώτες 300 κιλοβατώρες. Η επιδότηση για επιχειρήσεις διπλασιάζεται από 65 σε 130 ευρώ ανά μεγαβατώρα και μόνο για το Κοινωνικό Τιμολόγιο (ΚΟΤ) έχει ανακοινωθεί επιδότηση 290 ευρώ ανά Mwh.
Οσοι όμως αξιοποιούν το μειωμένο Κοινωνικό Τιμολόγιο πρέπει να προσέχουν καθώς παρατηρείται το φαινόμενο να αυξάνουν υπέρμετρα την κατανάλωση, να ξεπερνούν τα προβλεπόμενα όρια και να μεταπίπτουν αυτόματα στις κοινές χρεώσεις και χωρίς αυξημένη επιδότηση.
Ταυτόχρονα, κατά χιλιάδες υποβάλλονται αιτήματα από καταναλωτές για διακανονισμό οφειλών από προηγούμενους λογαριασμούς, χωρίς όμως όλες οι εταιρείες να ανταποκρίνονται με πολλές και ισόποσες δόσεις. Σύμφωνα με πληροφορίες, υπάρχουν εταιρείες προμήθειας ρεύματος που για σωρευμένη οφειλή 2.000 ευρώ, το καλύτερο που προτείνουν είναι προκαταβολή 800 ευρώ και 4 δόσεις των 300 ευρώ, φέρνοντας σε απόγνωση τους καταναλωτές που γνωρίζουν ότι θα πρέπει σε δυο μήνες να καλύψουν και πάλι κάποια αυξημένη χρέωση.
